Εξευγενισμός (gentrification)

Φαινόμενο που αφορά τον εκτοπισμό των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων που δεν διαθέτουν πολιτική και οικονομική δύναμη από αστικές περιοχές για τις οποίες παρουσιάζεται αυξημένο ενδιαφέρον από τα μεσαία και ανώτερα στρώματα. (ratnet)



[…]Μεγάλο μέρος της συζήτησης για τον εξευγενισμό και τον εκτοπισμό περιλαμβάνει την πάλη σε σχέση με τον ορισμό. Παρόλο που συχνά εξισώνεται με την αναβάθμιση της γειτονιάς, στην πραγματικότητα ο εξευγενισμός είναι μια διαδικασία ταξικού μετασχηματισμού. Είναι η αναδιαμόρφωση του χώρου της εργατικής τάξης έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της μεσαίας και ανώτερης τάξης. Έτσι δεν εκτοπίζονται άνθρωποι μόνο από τα σπίτια τους αλλά και από τις δουλειές τους (για παράδειγμα, εργοστάσια μετατρέπονται σε πολυτελείς κατοικίες). Σε άλλες περιπτώσεις πολυτελείς κατοικίες κατασκευάζονται σε κενή γη. Σε κάθε περίπτωση, όταν μια καθιερωμένη περιοχή κατοίκησης εργατικής τάξης γίνεται θελκτική στους επενδυτές, στους κατασκευαστές και στους μικρομεσαίους, ο κίνδυνος του εκτοπισμού μπορεί να γίνει πολύ σοβαρός. (Kathe Newman και Elvin Wyly, "Εξευγενισμός και Αντίσταση στη Νέα Υόρκη", http://ratnet-blog2.blogspot.com/2010/03/gentrification.html)



[…]Οι μορφές αστικού εξευγενισμού (gentrification) είναι γνωστές. Από-κάτω-προς-τα-πάνω: Οι περιθωριακοί προσελκύουν τους καλλιτέχνες οι οποίοι προσελκύουν τους «ευγενείς» (gentry). Ή αντίθετα από-πάνω-προς-τα-κάτω: Τα προοδευτικά ιδρύματα τέχνης εγκαθίστανται σε γκέτο […] αυξάνουν τα ενοίκια και αναγκάζουν τον κόσμο να φύγει. Παρόλα αυτά, ο Harvey θέλει να αναδείξει μια πιο γενική διαδικασία. (Matteo Pasquinelli, "Άυλος Εμφύλιος Πόλεμος. Πρότυπα σύγκρουσης στον γνωσιακό καπιταλισμό",
http://ratnet-blog2.blogspot.com/2010/03/blog-post.html)



[…]Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την διαδικασία εξευγενισμού -και τον κρίσιμο ρόλο του κόσμου της τέχνης σε αυτήν- εάν θέλουμε να αποφύγουμε να συμμαχήσουμε με τις δυνάμεις που υποκινούν αυτή την καταστροφή. Οι ορισμοί του εξευγενισμού -που προέρχονται κυρίως από τις ανώτερες τάξεις- περιγράφουν στιγμές της διαδικασίας, όχι την ίδια τη διαδικασία. Για τον "αστικολόγο" εξευγενισμός είναι η μεταβίβαση τόπων από μια τάξη σε άλλη είτε επισυμβαίνουν οι συνακόλουθες σωματικές αλλαγές είτε όχι. Για τα ΜΜΕ είναι η "αναγέννηση της πόλης της Νέας Υόρκης". Για το μέλος μιας αστικής μειονότητας, όμως, "εξευγενισμός είναι η διαδικασία επανάκτησης των αστικών κέντρων από τους λευκούς με την εισχώρησή τους στις κοινότητες των Μαύρων και των Λατινοαμερικάνων... (Rosalyn Deutsche, Cara Gendel Ryan "The Fine Art of Gentrification", October, (31), Winter 1984, σ. 94)



[…]Οι αστικές δημιουργικές στρατηγικές διευκολύνουν και επεκτείνουν την «τρίτη γενιά" μορφών εξευγενισμού, στις οποίες οι (τοπικές) αρχές αναλαμβάνουν έναν ολοένα αυξανόμενο ενεργό ρόλο «στην επανακατάληψη της πόλης για χάρη της μεσαίας τάξης» (Smith, 2002: 443). Επιπλέον, οι συζητήσεις γύρω από τον δημιουργικό ανταγωνισμό χρησιμεύουν για να μετακυλίσουν τις πόλεις σε ολοένα και πιο εκτεταμένες μορφές πολιτιστικής εμπορευματοποίησης και προώθησης περιοχών μέσω της τέχνη στοχεύοντας σε ένα νέο κοινό. (Jamie Pech, "Struggling with the creative class", International Journal of Urban and Regional Research, (29.4), Δεκέμβριος 2005, σ. 762)